Van het schetsboek van een constructivistisch geïnspireerd beeldhouwer als Luc De Man verwacht je een aantal meetkundige figuren als contemplatieve denkoefening. Dit is de logica zelve vermits vierkant, kubus, cirkel, bol en driehoek nu eenmaal de leidmotieven zijn die de innerlijke handeling van zijn sculpturen dragen. Maar deze bladen bevatten veel meer dan enkel een experimenteel spel van strenge, elementaire vormpatronen bepaald door louter beeldende wiskunde. Zij bieden een antwoord op zijn meditatieve houding en artistieke zienswijze in de benadering over de plaats van de mens in de kosmos. Misschien lijkt dit in eerste opzicht moeilijk te vatten, vermits men nogal snel geneigd is deze beeldtaal onder te brengen bij het beginsel van de koele abstractie. Toch getuigt dit werk niet enkel van ordening en wetmatigheid. Het spreidt bovendien een perfecte symbiose ten toon tussen hoofd en hart. Wekt het dan verwondering op als De Man uitersten naar elkaar toebuigt? Zowel letterlijk als figuurlijk speelt hij met kantelpunten, kernen, volumes, aslijnen, doorzichten, omtreklijnen, stapelingen of lijnconstructies die de participatiemogelijkheden van het publiek ondersteunen en versterken in het begrijpen van het kijkgedrag naar de essentie van zijn beeldtaal. Als een divina proportia, een goddelijke verhouding, beklemtoont zijn vormgeving zelfs de uitzonderlijkste en meest gevatte benadering van een spiritueel avontuur. Een uitspraak van criticus Philippe Robert-Jones die de schijnbare contradictie tussen de geestelijke draagwijdte van Luc De Mans oeuvre versus de verbeeldingskracht van de kijker opheft. Een mentaal aanvoelen zoals dit ook tot uiting komt in composities van diverse muzikale genieën als Mozart, Beethoven, Brahms en vooral Bach.

Het besef om een zuiver abstracte, immateriële wereld toch in materie en geest te vatten, vindt zijn neerslag in de berekende stap van idealistische denkpiste naar esthetische realiteit: een meditatieoefening als belijdenis van een levenswijsheid. Aan de hand van beredeneerde constructies, formules, cijfermateriaal en zelfs meetkundige grondplannen krijgen concepties van ruimte, spanning en ritme hun bepalend vormelijke intenties. Mathematische precisie wordt in de maquettes meetbare ruimte, een eigenzinnige projectie en accurate omsluiting van een gedachtegang, de prelude bij uitstek tot het finaal concretiseren van een sculpturale eigenheid. Zowel technisch als historisch appelleert deze vormtaal en zienswijze weliswaar aan architecturale grondbeginsels, maar vanuit artistiek filosofisch standpunt is onderliggende symboliek nooit ver weg. Verwijzingen en associaties zijn dan ook inherent aan deze ontwerpen. In deze studies verwijst Luc De Man naar het ei, universeel teken voor het oerbegin, voor het nieuwe leven en de scheppingskracht, zelfs beschouwd als een heilig teken in de mythische kosmogonie die de oorsprong en het geheim van het zijn weergaf. Maar het ei als levensvorm staat ook symbool voor energie, zuiverheid en volmaaktheid. Bovendien is de innerlijke werking, de kiemkracht in deze context een niet onbelangrijk gegeven en kan psychologisch in verband gebracht worden met de creatieve regeneratie van het individu zelf, in casu de kunstenaar als schepper. Door zijn eigen beleving, door zijn eigen zijn, betrekt hij de kijker in zijn creatieve kracht. De magie van een beeld kan gezien worden als een hanteerbaar middel om heel direct en heel vanzelfsprekend ontroering op te wekken, schoonheid die aan de bakermat van de mensheid ligt. Lezen wij niet in het boek Genesis over de schepping dat God alles bekeek wat hij gemaakt had en zag dat het goed was? In het Hebreeuws is het woord goed tevens synoniem aan schoon, zodat van oudsher uit dit scheppingsverhaal het heimwee van de mens naar schoonheid blijft nazinderen. De eeuwige zoektocht naar de essentie ervan blijft een open discussiepunt. Ik refereer dan ook graag aan de woorden van Fjodor Dostojevski die in zijn boek ‘De bezetenen, deel III’ terecht neerschreef dat alleen schoonheid onontbeerlijk is voor de mens, want zonder schoonheid zou er in de wereld niets meer te beginnen zijn!

Freddy Huylenbroeck │Hamme, 2020-12-28